26 kwietnia odwiedziliśmy Muzeum Historii Katowic, w którym obejrzeliśmy Wnętrza Mieszczańskie.

Autorka wystawy: Maria Krysiak

Wystawa nagrodzona przez Ministerstwo Kultury w 1992 r.

Wystawa prezentuje dwa modelowe mieszkania mieszczańskie z przełomu XIX i XX wieku pokazane w oryginalnym wnętrzu kamienicy z 1910 roku. Koncepcja ekspozycji została wytyczona przez historię miasta do 1939 roku, a także przez zachowane pierwotne cechy kamienicy. Wykorzystując, zatem naturalną przestrzeń „czynszówki”, prezentuje dwie siedziby – bogatej oraz średniozamożnej rodziny mieszczańskiej.

W kamienicy mieszczańskiej. Codzienność i odświętność

Punktem centralnym mieszkania rodziny mieszczańskiej jest oficjalny salon, połączony rozsuwanymi drzwiami z pokojem przyległym. Prowadzi do niego obszerny, reprezentacyjny hol, będący wejściem z głównej klatki schodowej, a także pomieszczeniem wyraźnie oddzielającym sferę prywatnego i codziennego życia rodziny. Pokoje między sobą połączone są systemem amfiladowym.

Salon mieszczański w siedzibach rodzin o wysokim statusie społecznym stanowił połączenie sali balowej i reprezentacyjnego salonu pałacowego. O dużej wytworności salonu decyduje półkolisty wykusz w narożu. Atmosferę wnętrza podkreśla wspaniała żardiniera, tworząca wraz z przestrzenią wykusza iluzję pałacowego ogrodu.

Drugie wnętrze części gościnnej mieszkania to buduar. Tutaj w czasie balu można było odpocząć, wypić kawę czy też zjeść deser po „proszonym” obiedzie.

Bezpośrednio za częścią oficjalną mieszkania, połączony z nią dziś nieistniejącymi, dwuskrzydłowymi drzwiami, usytuowany został duży pokój stołowy – jadalnia.

Do pokoju stołowego przylega męski gabinet – królestwo pana domu. Gabinet wyposażony jest w charakterystyczne meble i męskie akcesoria, umilające odpoczynek oraz ułatwiające pracę.

Za gabinetem pana domu usytuowano na ekspozycji pokój przeznaczony dla małych dzieci. Zlokalizowany obok sypialni rodziców, odizolowany od reszty mieszkania nie posiadał bezpośredniego wejścia z przedpokoju.

Ostatnim pokojem w ciągu muzealnego mieszkania zamożnej rodziny mieszczańskiej jest sypialnia małżeńska. Usytuowana została w tylnym trakcie kamienicy – od podwórza – obok pokoju dzieci, a także łazienki.

U sąsiadów, na pokojach i w kuchni

Na piętrze w muzealnej kamienicy, po sąsiedzku, znajduje się drugie, mniejsze, czteropokojowe mieszkanie średniozamożnej rodziny mieszczańskiej.

Muzealna ekspozycja w tym właśnie mieszkaniu prezentuje typową śląską kuchnię. Króluje w niej biały, kaflowy piec z charakterystycznymi emaliowymi brytfannami i żeliwnym rondelkiem.

Ważnym meblem był także kredens kuchenny z wysuwaną stolnicą oraz przyścienny stół, przy którym przygotowywano jedzenie. Całości umeblowania dopełniają szafki i półki zawieszone na ścianach. O tym, że rodzina żyła na średnim poziomie świadczą takie sprzęty, takie jak: chłodziarka – „pokojowa lodownia” – oraz pralka korbowa, elektroluks i ręczna froterka, a także maszyna do szycia.

Pozostała część mieszkania – trzy pokoje usytuowane od frontu kamienicy: pokój stołowy (jadalnia), salon oraz sypialnia, połączone ze sobą systemem amfiladowym oraz przedpokojem odrębnymi wejściami na ogół chronione były od codziennego „bałaganu”.

Kolejnym pokojem w amfiladzie mieszkania jest salonik pani domu. Urządzono go kompletem mebli wykonanym w latach 20. XX wieku, w typowym, mieszczańskim stylu biedermeierowskim.

Muzealną ekspozycję kończy sypialnia wyposażona podobnie jak poprzednie pokoje w tradycyjny garnitur mebli z łożem małżeńskim, typowo zasłanym, z „paradną” lalką na środku oraz z szezlongiem i fotelami rozkładanymi, tzw. leniuchami.